Od czego zależy wiarygodność sprawozdania finansowego?

Przygotowanie na koniec roku obrotowego sprawozdania finansowego przedsiębiorstwa służy pełnemu zamknięciu firmowych ksiąg rachunkowych oraz przedstawieniu udziałowcom i urzędom osiągniętych przez firmę wyników finansowych. Żeby jednak przygotowane sprawozdanie finansowe mogło dać zamierzone skutki, powinno być w pełni wiarygodne. W naszym artykule opisujemy, jakie są najważniejsze cechy jakościowe sprawozdań finansowych oraz jakie są wymagania prawne co do kryteriów właściwego prowadzenia rachunkowości.

Czym są sprawozdania finansowe przedsiębiorstw i w jakim celu się je przygotowuje?

Sprawozdanie finansowe to przygotowywany przez niezależnego biegłego rewidenta dokument, w którym znajduje się wiele przydatnych informacji na temat funkcjonowania firmy i możliwości poprawy jakości wszystkich przeprowadzanych w niej procesów. Zadaniem przygotowującego dla klienta sprawozdanie finansowe biegłego rewidenta jest poznanie wszystkich funkcjonujących w przedsiębiorstwie procesów oraz dokonanie oceny wdrożonych w nim systemów kontroli wewnętrznej. W przypadku wykrycia w trakcie badania jakichś nieprawidłowości biegły rewident powinien wskazać swojemu klientowi propozycję rozwiązania wskazanych problemów. Więcej na temat sprawozdań finansowych opowiedział nam nasz rozmówca, biegły rewident z biura audytorsko-księgowego eKFK w Warszawie:

Przygotowane sprawozdanie finansowe przedsiębiorstwa ma znaczenie nie tylko dla dyrekcji i właścicieli firmy. W przyszłości przygotowany teraz dokument może też dostarczyć wiele przydatnych danych potencjalnym inwestorom i kontrahentom firmy oraz np. badającym możliwość udzielenia firmie kredytu bankom.

Najważniejsze cechy jakościowe sprawozdania finansowego

Sprawozdanie finansowe przedsiębiorstwa ma duży wpływ na podejmowane później przez firmę i kontrahentów decyzje ekonomiczne. Żeby jednak było ono w pełni użyteczne, musi spełniać określone normy. Zawarte w sprawozdaniu finansowym informacje nie mogą wzbudzać żadnych wątpliwości i zastrzeżeń. Zgodnie z – opracowanymi przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości – Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej każdy taki dokument musi się odznaczać 6 istotnymi cechami jakościowymi. Są nimi:

• Wiarygodność — żeby sprawozdanie finansowe mogło być uznane za wiarygodne, musi być pozbawione błędów materialnych. W dokumencie muszą więc zostać uwzględnione jedynie rzeczywiste operacje gospodarcze, zgodne z ich treścią ekonomiczną.
• Przydatność – przydatność sprawozdania finansowego zależy od tego, czy przedstawione w dokumencie informacje mogą mieć wpływ na podejmowane przez jego użytkowników decyzje.
• Obiektywność – przygotowane w imieniu przedsiębiorstwa sprawozdanie finansowe musi być w pełni neutralne. Oznacza to, że musi być wolne od stronniczości i nie może oddziaływać na użytkowników celową selekcją zawartych w nim danych lub wybranym modelem prezentacji.
• Kompletność – sprawozdanie finansowe powinno obejmować wszystkie składniki majątkowe, składniki kapitałów oraz wszystkie operacje wynikowe, wraz z mogącymi mieć wpływ na niekompletność informacji detalami.
• Porównywalność – możliwość porównania zawartych w sprawozdaniu finansowych danych w przestrzeni i w czasie ma duży wpływ na użyteczność dokumentu.
• Zrozumiałość – zawarte w sprawozdaniu finansowym dane mogą być użyteczne tylko, jeżeli w oparciu o ich analizę użytkownik jest w stanie rzetelnie ocenić wyniki prowadzonej przez firmę działalności. Wszystkie zawarte w dokumencie informacje muszą więc być w pełni czytelne i nie dawać pola do interpretacji.

Zasady przygotowywania sprawozdań finansowych wynikające z przepisów o rachunkowości

W kontekście oceny wiarygodności przygotowywanych sprawozdań finansowych ważnym elementem jest też zgodność dokumentu z zasadami, które wynikają z obowiązujących przepisów o rachunkowości. Polskie prawo stawia podmiotom gospodarczym wymagania co do kryteriów właściwego prowadzenia rachunkowości w aż 6 nadrzędnych zasadach rachunkowości:

• Zasada wyższości treści ekonomicznej nad formą – polega ona na tym, że zgromadzone w rachunkowości informacje muszą być prezentowane zgodnie z rzeczywistością, nawet jeżeli jest to sprzeczne z wymogami formalnymi.
• Zasada ciągłości – zgodnie z nią przedstawiane przez firmę w kolejnych latach wyniki finansowe muszą być przedstawiane z wykorzystaniem tej samej metody i zgodnie z tymi samymi zasadami polityki rachunkowości.
• Zasada kontynuacji – nazywana też zasadą ciągłości działania zakłada, że dana jednostka gospodarcza w określonej przyszłości będzie nadal kontynuowała swoją działalność w niezmienionym istotnie zakresie.
• Zasada memoriału – określa, że w księgach rachunkowych jednostki muszą być ujęte wszystkie osiągnięte przychody i związane z nimi koszty, niezależnie od terminu ich zapłaty.
• Zasada ostrożnej wyceny – polega na wycenianiu zasobów finansowych jednostki i ich pochodzenia w taki sposób, żeby nie spowodować zniekształcenia wskazanego wyniku finansowego.
• Zasada istotności – w sprawozdaniu finansowym powinny być wskazane wszystkie zdarzenia, które znacząco wpływają na działalność i sytuację finansową przedsiębiorstwa.